Itihas

जुन्नरचं एक वैज्ञानीक महत्व म्हणजे खोडदला असलेली महाकाय रेडिओ दुर्बीण! खगोलशास्त्रात भारताने जी काही आपली ओळख निर्माण केली आहे त्यामध्ये याक्स शक्तीशाली रेडिओ दुर्बीणीचे महत्वपुर्ण योगदान आहे. जागतीक पातळीवउर ही दुसर्‍या क्रमांकाची शक्तीशाली रेडिओ दुर्बीण मानली जाते. डोळ्यांनी निरीक्षण करायच्या ऑप्टिकल दुर्बिणीने केलेल्या निरीक्षणांना मर्यादा असल्याने हल्ली खगोलशास्त्राच्या अभ्यासाठी रेडिओ दुर्बिणीचा वापर होतो. प्रत्येक ग्रह, … Read more

गोवा म्हंटल की बिच, चर्च याच गोष्टी सर्वप्रथम डोळ्यासमोर दिसतात. गोवा हे ठिकाण पर्यटकांचे मुख्य आकर्षणाचे ठिकाण आहे. याच गोव्यामध्ये पाहण्यासारखी अनेक मंदिरे आहेत. परंतु माहिती अभावी अशा सुंदर ठिकाणी जाणे होत नाही. छत्रपती शिवाजी महाराज्यानी संपूर्ण हिंदुस्थानावर राज्य केले. मग त्यात गोवा हे राज्य कसे चुकेल. याच गोव्यात महाराज्यांनी सप्तकोटेश्वर मंदिराचा जीर्णोद्धार केला. परंतु आज … Read more

माता जिजाऊंना डोहाळे लागले. स्वराज्याचा शिवसूर्य जन्मास येण्याची चाहून माता जिजाऊंना लागली. पण ही चालू भली अजबच होती. हे डोहाळे इतर स्त्रियांपेक्षा अधिकच वेगळे होते. हातात तलवार घेणे, दानपट्टा चालवणे, अश्वारोहन हे डोहाळे जिजाऊंना लागले होते. असे म्हणतात ना बाळ पोटात असते तेव्हा चांगले संस्कार करावे, चांगले वागावे. असे केल्यास जन्माला येणाऱ्या मुलावर चांगले संस्कार होतात. हो हे … Read more

बारा ज्योतिर्लिंगापैकी एक प्रसिद्ध ज्योतिर्लिंग म्हणजे  घृष्णेश्वर मंदिर. औरंगाबाद जिल्ह्यातील दौलताबादपासून अवघ्या 11 किलोमीटरच्या अंतरावर वेरूळच्या लेण्यांजवळ हे मंदिर असून या मंदिराचा प्रथम जीर्णोद्धार छत्रपती शिवाजी महाराजांचे आजोबा मालोजीराजे भोसले यांनी केला. याचा उल्लेख या मंदिरात असलेल्या एका शिलालेखावरून कळतो. वास्तुरचनेचा उत्तम नमुना असलेले हे मंदिर संपूर्ण दगडांमध्ये बांधले असून वरील बांधकाम विटा आणि चुन्याने … Read more

सातारा जिल्ह्यातील दहिवडी गावापासून अवघ्या 20 किलोमीटरच्या अंतरावर माण तालुक्यात भोसले घराण्याचे कुलदैवत श्री शंभू महादेवाचे मंदिर आहे. या शंभू महादेवाच्या ठिकाणास ‘दक्षिण कैलास’ म्हणून ओळखले जाते. याच ठिकाणी शंकर आणि पार्वतीचा विवाह झाला, असे मानले जाते. या डोंगरास शंभू महादेवाचा डोंगर असे म्हणतात. शिखर शिंगणापूरमधील हे मंदिर स्थापत्य कलेचा उत्तम नमुना आहे. या मंदिराची उभारणी यादव राजा … Read more

महाराष्ट्रामध्ये अनेक वैशिष्ट्यपूर्ण मंदिरे पाहायला मिळतात. महाराष्ट्रातील असेच एक प्रसिद्ध गाव म्हणजे शिंगणापूर. या प्रसिद्धीचे मुख्य कारण म्हणजे येथे असलेले स्वयंभू शनैश्वराचे देवस्थान. अहमदनगरपासून साधारणता 30 किलोमीटर अंतरावर नेवासा तालुक्यात हे गाव येते. शिर्डीपासून जवळ असलेले हे देवस्थान “जागृत क्षेत्र” म्हणून परिचित आहे. एका आख्यायिकेनुसार शनी देव येथेच वास्तव्य करतात. शनीदेव हा अत्यंत कडक असल्याची … Read more

हंपी म्हणजे दक्षिणेकडील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळांपैकी एक प्रसिद्ध ठिकाण. पाहताक्षणी प्रेमात पडावे असे वैभव या ठिकाणी पाहायला मिळते. हंपी हे शहर एकेकाळी विजयनगर साम्राज्याची राजधानी म्हणून प्रसिद्ध होती. दक्षिणेकडील पर्यटन स्थळांपैकी हंपी हे सर्वात सुंदर पर्यटन स्थळ आहे. कर्नाटकमधील बेलोरी येथून अवघ्या 13 किलोमीटरच्या अंतरावर हंपी हे शहर विजयनगर साम्राज्याची गाथा घेऊन उभे आहे. इ.स. … Read more

सिंधुदुर्ग हा जलदुर्गांमधील सर्वात मोठा आणि आकर्षक किल्ला आहे. या जिल्ह्याला याच जलदुर्गावरून नाव पडले. समुद्रकिनाऱ्यापासून साधारणता तीन किलोमीटरच्या अंतरावर हा किल्ला लागतो. छत्रपती शिवाजी महाराज्यांच्या कल्पनेतून या किल्ल्याची निर्मिती करण्यात आली. सागर किनाऱ्यावरील पाश्चारत्त्य व्यापारी तसेच दर्यावर्दी पश्चिम किनारपट्टी काबीज करण्याच्या प्रयत्नात होती. या विचारांनी छत्रपती शिवाजी महाराजांनी महाराष्ट्राच्या पश्चिम किनारपट्टीवर जलदुर्ग बांधण्यास सुरुवात … Read more

राजा बीरबल यांचा जन्म सन १५२८. विक्रमी येथे कानपूर जिल्ह्याखालील त्रिकिक्रमपूर म्हणजे तिकवंपूर येथे झाला. भूषण कवींनी आपला जन्म त्रिविक्रमपूर येथे त्यांचा जन्म लिहिला आहे, हा लेख प्रयागच्या अशोकस्तंभावर आहे. येथे गंगादास ब्रह्मभट नामक कान्यकुब्ज ब्राह्मणाच्या घरी झाला, त्याचे मूळ नाव महेशदास होते. महेशदास पूर्वी आपल्या चातुर्य व बुद्धिमत्तेमुळे रिवाचा राजा रामचंद्र बघेल याच्या दरबारी … Read more

अखंड भारतामध्ये जेंव्हा वेगवेगळ्या राज्यात वेगवेगळ्या राजांनी अनेक शतके राज्य केले. अशा परिस्थितीत बरेच राजे आले आणि गेले. स्वतंत्र भारतात राजांची सत्ता यापुढे राहिलेली नाही, परंतु त्यांच्या कृत्यांबद्दल आणि त्यांच्या अदम्य धाडसाच्या अनेक कथा आजही प्रसिद्ध आहेत. अश्या महान राजांच्या ओजस्वी इतिहासात लक्षात राहण्याजोगा एक राजा म्हणजे समुद्रगुप्त हा राजा गुप्त घराण्याचा राजा बनला! तोच … Read more