गणपती, गणेश, विनायक अशा अनेक नावांनी ओळखला जाणारा आपला सर्वांचा अतिशय लाडका बाप्पा आपल्याला माहीत आहे पण आपल्याला विनायकी, विघ्नेश्वरी, गजाननी, गणेशिनी, गजमुखी, गणेश्वरी या अशा वेगवेगळ्या नावांनी ओळखली जाणारी देवी माहीत आहे? याच उत्तर आपल्यापैकी बरेच जण नाही असच म्हणतील. म्हणूनच आज आपण जाणून घेणार आहोत. एका मंदिराबद्दल ज्या ठिकाणी गणपतीच्या स्त्री रुपाची अर्थात … Read more
गणपतीला दुर्वा अतिप्रिय आहे म्हणून आपण गणपतीला दुर्वा वाहत असतो. गणपतीला दुर्वा वाहण्यामागे असलेले कारण जाणून घेण्यासाठी आपल्याला एक पौराणिक कथा समजून घ्यावी लागेल. अनलासुर नामक एका राक्षसाने तिन्ही लोकातील सर्व प्राणिमात्रांचा छळ करून त्यांच जगण मुश्कील केले होते. अगदी देव सुद्धा त्याच्या तावडीतून सुटले नव्हते. अखेर कंटाळून सगळे देव गणपतीला शरण गेले. त्यांनी आपल्या … Read more
पुणे म्हटले की डोळ्यांसमोर गणेशोत्सव येतो. पुण्यातील गणेशोत्सव जगातील सर्वात मोठा उत्सव आहे. पुण्यातील गणेशोस्तवात आकर्षण असते ते मानाच्या पाच गणपतींचे आणि ढोल ताशांचे. फक्त महाराष्ट्रातुनच नव्हे तर महाराष्ट्राबाहेरील वेगवेगळ्या भागातून अनेक गणेशभक्त पुण्याचा गणेशोत्सव पाहण्यासाठी येत असतात. याच बाप्पांच्या पुण्यातील मानाच्या पहिल्या गणपतीची स्थापना छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या आई साहेब राजमाता जिजाऊ यांनी केली. हा … Read more
तुम्हाला ऐकायला खर वाटणार नाही जगातले पहीले विश्वविद्यालय भारतात होत चला जाणुन घेउयात त्याची माहिती आपल्या भाषेत. ख्रिस्तपूर्व सहाव्या शतकात भारत हे शिक्षणाच केंद्र होत. या मधे प्रमुख तीन विश्वविद्यालये होती, या विश्वविद्यालयांमध्ये विक्रमशिला, तक्षशिला अणि नालंदा विश्वविद्यालय यांचा समावेश होतो. ही विश्वविद्यालये जगातील ज्ञानाचे केंद्र मानली जायची. यांचा इतिहास देखील तेवढाच गौरव शाली आहे … Read more
मुंबईजवळ ठाणे जिल्ह्यातील अंबरनाथ रेल्वे स्थानकापासून २ किमी अंतरावर पुरातन असे अंबरेश्वर शिव मंदिर स्थित आहे. हे मंदिर भूमिज शैलीचे सर्वात प्राचीन मंदिर असून महाराष्ट्रातील हेमाडपंथी मंदिरांमध्ये उत्कृष्ठ उदाहरण आहे. या मंदिराचे बांधकाम इ. स. १०६० मध्ये झाले असल्याचा उल्लेख मंदिर परिसरातील शिलालेखात आढळतो. श्रीमलंग डोंगराच्या पायथ्याशी उगम पावणार्याी वालधुनी नदीच्या काठावर या मंदिराचे बांधकाम … Read more
त्र्यंबकेश्वर मंदिर हे नाशिक जिल्ह्यातील एक प्राचीन हिंदू मंदिर आहे. हे मंदिर भारतातल्या बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. हे मंदिर ब्रह्मगिरी टेकड्यांच्या तळाशी आहे. ज्योतिर्लिंगाचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यात भगवान ब्रह्मा, विष्णू आणि भगवान रुद्र यांचे प्रतीक असलेले तीन चेहरे आहेत. हे मंदिर नाशिक शहरापासून साधारणपणे 28 किलोमीटर अंतरावर आहे. हे मंदिर प्राचीन काळापासून खूप लोकप्रिय आहे, यामुळे इथे … Read more
आपल्या देशात एकून ५१ शक्तिपीठं विविध ठिकाणी आहेत. त्यापैकी महाराष्ट्रामध्ये जे साडेतीन शक्तिपीठं आहे त्यामधील एक प्रसिद्ध श्रद्धास्थान म्हणजेच तुळजापूरचे भवानीमाता मंदिर हे आहे. श्री क्षेत्र तुळजापूर हे पूर्ण व आद्य पीठ मानल जात. महाराष्ट्रातील उस्मानाबाद जिल्ह्यात असलेले तुळजापूर हे महत्वाचे तीर्थक्षेत्र असून त्याठिकाणी तुळजाभवानी देवीचे प्राचीन मंदिर आहे. मराठवाडय़ातील उस्मानाबाद जिल्ह्यातील ‘बालाघाट’ डोंगरमाथ्यावर हे … Read more
मुघलांनी आग्र्यामध्ये यमुना नदीच्या काठावर लाल किल्ला बनवला. १५५८ मध्ये अकबराने लाल वाळूच्या दगडाने या किल्ल्याचे नुतनीकरण केले. हा किल्ला बनवण्यासाठी दररोज सुमारे चार हजार मजूर या किल्ल्यावर बांधकाम करत होते. किल्ला पूर्ण व्हायला आठ वर्ष लागले. किल्ल्यावर सुंदर नक्षीकाम केलेले आपल्याला पहायला मिळते. किल्ल्याभोवती २१ मीटर उंच तटबंदी आहे. त्याच्या भोवती चार दरवाजे असून … Read more
जस जसा माणसाचा विकास होत गेला तसे नव-नवीन शोध लागू लागले. माणसाच्या गरजा त्याला नवे संशोधन करण्यास भाग पाडतात. आपल्या समोर अनेक अशा गोष्टी असतात ज्यांचा पूर्ण इतिहास अथवा त्याची निर्मिती कशी झाली हे आपल्याला माहिती नसते. तुम्हाला हे माहित आहे का की भारतातील पहिला वृत्तपत्रीय कागद कारखाना कोठे आहे? भारत स्वतंत्र झाल्यानंतर इ.स. १९५६ … Read more
देशाच्या वैज्ञानिक प्रगतीवर त्या राष्ट्राची ओळख ठरते. अणुऊर्जेपासून वीजनिर्मिती करण्याची कल्पना विकसित झाली आणि १० ऑगस्ट १९४८ रोजी अणुऊर्जा आयोग स्थापन करण्यात आला. भारताने ही संकल्पना सत्यात उतरवून ४ ऑगस्ट १९५६ मध्ये अणुऊर्जेवर चालणारी भारतातील पहिली अणुभट्टी ‘अप्सरा’ मुंबईमधील तुर्भे येथे कार्यान्वित करण्यात आली. भविष्यात लागणारी ऊर्जा लक्षात घेऊन डॉ. होमी भाभा यांनी तीन टप्प्यांमध्ये आण्विक कार्यक्रम … Read more